معمولاً در سه صورت ناخن جویدن را در کودکان مشاهده میکنیم:

۱- هنگامی که کودک مضطرب است و با این عمل  کودک سعی می کند از میزان استرس خود بکاهد.

۲- هنگامی که کودک در موقعیت­های هیجانی قرار گرفته است.

۳-هنگامی که کودک این رفتار را از دیگران الگوبرداری می کند .

*در کودکان مضطرب ناخن جویدن بسیار شایع است.

*علاوه بر بررسی رفتار کودک، بر رفتار والدین او نیز باید تمرکزکرد. زیرا عامل اصلی این رفتار، ممکن است عملکرد والدین و اطرافیان باشد.

*از مهم ترین دلایل ناخن جویدن در کودکان، توجهات (منفی/ مثبت) والدین است. معمولاً والدین کودک را مرتباً به خاطر این عمل سرزنش می­کنند، یا او را تنبیه می­کنند و گاهی نیز با محبت و توجه زیاد از او می­خواهند که این کار را انجام ندهد.

* هیچگاه کودک را بخاطر ناخن جویدن دعوا نکنید بلکه توجه او را از جویدن ناخن دور کنید. کودک باید احساس خوبی نسبت به خود پیدا کند.شرمنده کردن سرزنش، تحقیر، تهدید و تنبیه کودک هیچ اثری درمانی ندارد بلکه عادت را تشدید می کند

*بی­توجهی (حذف توجه مثبت و منفی) بهترین وسیله جهت خاموشی آن است.

*مشغول نگه داشتن کودک نیز نقش مهمی در ازبین رفتن ناخن جویدن دارد. به این صورت که دست کودک را غیر مستقیم از دهانش جدا کرده و مشغول کار دیگری، مثلاً خاله بازی می کنیم .

* می توان از ناخن آسیب دیده کودک تصویری تهیه کرد و وضعیت آن را با ناخن سالم مقایسه کرد.

*روش های خاص ریلکسیشن می تواند کمک کننده باشد زیرا ممکن است به کاهش اضطراب کودک کمک کند.

*کودک را تشویق کنید در مجلات، تصویر دست های زیبا را جست وجو کند یا روی کتاب یا آینه بچسباند تا مرتب تصویر این دست ها را با دست های خود مقایسه کند.

*شناسایی مکان و زمانی که رفتار ناخن جویدن در کودک بیشتر می شود نیز می تواند کمک کننده باشد.به عنوان مثال، شاید کودک با ایجاد موقعیت های خاص به ناخن جویدن می پردازد. این حالت را که در او استرس ایجاد می کند شناسایی و کاری کنید که در موقعیت های استرس زا قرار نگیرد. اگر کودک هنگام تماشای برنامه تلویزیونی ناخن می جود، شیئی به دست او بدهید تا سرش گرم شود.

*اگر فرزند شما دختر است به او لاک یا دستکش هدیه کنید تا با استفاده از آن جویدن ناخن را فراموش کند. اگر پسر است به او ناخن گیر یا ذره بین بدهید تا با استفاده از آن به آسیبی که به ناخن و اطراف آن رسانده است، توجه کند و ناخن های خود را کوتاه کند.

* کوتاه کردن ناخن های بلند به کودکان در زمینه ترک این عادت بسیار کمک می کند.

پاشیدن فلفل یا مالیدن مواد تلخ به انگشتان و ناخن  و لاک های تلخ کاربردی در درمان این مشکل ندارد .

نویسنده مژگان شوشتری

دکترای روانشناسی کودک و نوجوان